Nazewnictwo i numerowanie
Rdzeniem każdego projektu są zawierane w nich dane: graficzne i niegraficzne, które powinny być dostarczane i zarządzanie przy użyciu tej samej metody i procedury. Opracowanie z serii ISO 19560, wprowadza termin „standardowe metody i procedury (ang. standard method and procedurę, SMP), które obejmują procesy nazywania, wyrażania i odwoływania się do informacji. Pośród elementów, które wymagają opracowania takich standardów i metod, my zajmiemy się dziś procedurą nazewnictwa i numerowania dokumentów BIM, które należy udostępnić we właściwy, miejscu w środowisku CDE, które jest ustalone dla całego zespołu projektowego.
PROCEDURA NAZEWNICTWA I NUMEROWANIA DOKUMENTÓW BIM
Standard nazewnictwa powinien ułatwiać uczestnikom projektu łatwiejszy i szybszy
dostęp do informacji. Stawiane jest im kilka założeń:
- Dla czytelności nazwy, stosuj separator (myślnik), pomiędzy poszczególnymi elementami.
- Każda nazwa dokumentu jest unikalna i niepowtarzalna. Opisuje jego zawartość i odróżnia je od wszystkich innych tytułów.
- Ilość informacji w tytule powinna być wystarczający, aby wyjaśnić co dany dokument zawiera, bez konieczności jego otwierania.
- Nazwa dokumentu powinna być zwięzła i możliwie jak najkrótsza, aby metadane pliku były czytelne.
- W przypadku dwujęzycznych projektów, tytuły powinny być opracowane w obu językach.
- W trakcie trwania projektu długość kodu numerowania dokumentów, powinna być taka sama.
Zmiany w przyjętym standardzie nazewnictwa w tracie realizacji projektu nie powinny mieć miejsca. Gdyby jednak się okazało, że uzgodniony i zatwierdzony standard nazewnictwa wymaga rozszerzenia, czy innej modyfikacji, Menedżer BIM Wykonawcy wraz z Menedżerem Informacji Zamawiającego i Menedżerem BIM Inżyniera Kontraktu uzgodnią zmiany, które następnie zatwierdzi Zamawiający.
Zostaną one dołączone do dokumentów projektu w postaci aneksu do Planu Wykonania BIM oraz
- zostaną rozpowszechnione i wdrożone u wszystkich stron biorących udział w projekcie,
- jeżeli Zamawiający posiada swoje wytyczne dla systemu nazywania i numerowania dokumentów, powinien w Wymaganiach Informacyjnych Zamawiającego (EIR), opisać oczekiwany przez siebie standard nazywania plików oraz oznaczania komponentów modelu (razem z warstwami);
W przypadku gdy Zamawiający nie posiada własnego standardu kodowania, może zażądać go Wykonawcy. Zostanie to przedstawione w Planie Wykonania BIM (BEP) Wykonawca, zaproponuje system nazewnictwa plików i przedłoży go Zamawiającemu do akceptacji. Zamawiający zastrzega sobie prawo do podjęcia decyzji o akceptacji lub odrzuceniu zaproponowanego przez Wykonawcę standardu CAD/BIM, oceniając jego zgodność z charakterem projektu, jego wymogami i celami BIM, możliwościami środowiska CDE i planowanymi w nim procesami współpracy międzybranżowej.
Zgodnie z wymienionymi zasadami oraz w oparciu o normę ISO 19650, nazwa dokumentu będzie posiadać 6 podstawowych komponentów. Spokojnie
KOD PROJEKTU
Pierwszym elementem w procedurze nazewnictwa i numerowania dokumentów BIM jest kod projektu (identyfikator). Jest to sześcioznakowy kod projektu, który jest niezmienny przez cały czas trwania projektu. Jego zalecana długoś stanowi 3-6 znaków: liter lub cyfr. Powinien być zidentyfikowany w momencie rozpoczynania projektu
KOD AUTORA (TWÓRCY)
Drugim elementem struktury nazewnictwa jest identyfikator autora dokumentu, czyli podmiotu inicjującego powstanie dokumentu. Może być to kod alfanumeryczny lub numeryczny. Kod twórcy lub organizacji, powinien posiadać od 3 do 6 znaków. Najczęściej są to pierwsze znaki nazwy lub akronimy np. MUM
POZIOM
Trzecim elementem kodu nazwy dokumentu, jest poziom (kondygnacja). Składa się z dwóch znaków alfanumerycznych lub numerycznych, które wskazują poziom kondygnacji w obiekcie kubaturowym np. parter. Kod poziomu powinien posiadać 2 znaki.
Oznaczenia zgodne ISO uwzględnia również kilka innych przypadków, występowania dokumentów:
| Kod | Poziom |
| Standardowe kody | |
| ZZ | Wiele poziomów |
| XX | Poziom nie ma zastosowania (dokument nie związany z żadnym poziomem) |
| GF | Poziom 0 (parter) |
| 00 | Poziom terenu lub dla projektów liniowych |
| Dla każdego piętra, należy użyć numeru | |
| 01 | Poziom 1 ( 1 piętro) |
| 02 | Poziom 2 (2 piętro) |
| (…) | |
| Dla każdego półpiętra (antresol), należy użyć przedrostka M | |
| M1 | Półpiętro nad poziomem 1 |
| M2 | Półpiętro nad poziomem 2 |
| (…) | (…) |
| Dla każdego poziomu poniżej parteru, należy użyć przedrostka B | |
| B1 | Poziom -1 |
| B2 | Poziom -2 |
| (…) | (…) |
TYP PLIKU
Kolejnym elementem struktury nazewnictwa jest typ pliku (rodzaj dokumentu). Składa się z 2 znaków alfabetycznych. Poniżej tabela oznaczeń typu pliku według normy ISO 19650:
| Kod | Typ pliku |
| Typy plików dla rysunków i modeli | |
| AF (pl. AN) | Animacja |
| CM (pl. MS) | Model scalony |
| CR (pl. MK) | Model koordynacyjny |
| DR (pl. R2) | Rysunek 2D |
| M2 (pl. M2) | Model 2D |
| M3 (pl. M3) | Model 3D |
| MR | Model do innych celów np. analizy termicznej |
| VS | Wizualizacja (model przygotowany pod wizualizację) |
| Typy plików dla dokumentów | |
| BQ (pl. PR) | Przedmiar |
| CA (pl. OB.) | Obliczenia |
| CO (pl. KO) | Korespondencja |
| CP (pl. PK) | Plan kosztów |
| DB (pl. BD) | Baza danych |
| FN (pl. NO) | Notatka |
| HS (pl. BH) | BHP |
| IE (pl. WI) | Plik wymiany informacji |
| MI (pl. PN) | Protokół / notatka z wydarzenia |
| MS (pl. OM) | Opis metody |
| PP | Prezentacja |
| PR | Program |
| RD (pl. KK) | Karta katalogowa |
| RI | Prośba o informację (RFI) |
| RP | Raport |
| SA (pl. HZ) | Harmonogram zakwaterowania |
| SH (pl. HA) | Harmonogram |
| SN (lub CH) | Checklista (eng. snagging list) |
| SP | Specyfikacja |
| SU (pl. BA) | Przegląd / badanie |
KOD BRANŻY
Piątym elementem struktury nazewnictwa jest kod branży. Stanowi on jeden znak. Poniżej tabela oznaczeń typu pliku według normy ISO19650:
| Kod | Branża |
| A | Architekt |
| B | Geodeta |
| C | Inżynier |
| D | Inżynier ds. odwodnień, autostrad |
| E | Elektryk |
| F | Zarządca budynku |
| G | Geometra |
| H | Projektant ogrzewania i wentylacji |
| I | Projektant wnętrz |
| K | Klient/Zamawiający |
| L | Architekt krajobrazu |
| M | Inżynier mechanik |
| P | BHP |
| Q | Rzeczoznawca |
| S | Konstruktor |
| T | Urbanista |
| W | Wykonawca |
| X | Podwykonawca |
| P | Projektant specjalista |
| Z | Ogólne (niedyscyplinarne) |
| J, N, R, U lub V przypisane są do niestandardowych ról związanych z projektem. Jeżeli zostaną użyte, należy je umieścić w tabeli z przypisaną rolą | |
NUMER DOKUMENTU
Ostatnim, szóstym elementem jest numer dokumentu. Kod ten opisuje w usystematyzowany sposób numer porządkowy dokumentu uwzględniając przy tym charakterystyczne potrzeby informacyjne. Numeracja dla standardowego kodowania powinna składać się z 4-6 cyfr, używanych sekwencyjnie. Należy używać zer wiodących. Dobrą praktyką jest odpowiednia segregacja numerów np. od 1000 do 1999 to dokumenty dotyczące 1 piętra.
Tak uwzględniając wszystkie omówione zagadnienia, cała nazwa dokumentu będzie wyglądała np.:
202304-MUM-03-DR-A-0003
ROZSZERZENIE PODSTAWOWEGO KODU
Kod ten może być rozszerzony o dodatkowe elementy: etap projektu, obszar oraz metadane oraz o oznaczenie rewizji danego dokumentu.
ETAP PROJEKTU
Pierwszym elementem, który ułatwi sprawdzenie zawartości dokumentu bez jego otwierania jest etap projektu. Kod etapu powinien posiadać od 2 do 6 znaków, alfabetycznych. Najczęściej są to pierwsze znaki nazwy np. INW dla inwentaryzacji czy WYK dla wykonawczego.
OBSZAR
Projekt, zwłaszcza duży powinien zostać podzielony na możliwe do zarządzania obszary [korytarze projektowe „volume strategy”]. Wiąże się to również z jakością danych jak np. ciężar pliku. Każdy obszar powinien być zidentyfikowany jako logiczna część pracy, która ma być wykonana przez zespół. Kod obszaru powinien posiadać 2 znaki, alfanumeryczne.
METADANE (STATUS DOKUMENTU)
Ostatnim elementem kodu struktury nazewnictwa są metadane (status dokumentów). Ten element powiązany jest ze środowiskiem wymiany danych (CDE), konieczne do skutecznego zarządzania. Użycie określonego procesu zarządzania może spowodować, że niektóre kody nie będą miały zastosowania do niektórych typów dokumentów. Są to metadane które mają wskazywać na stan zaawansowania informacji w CDE, tak aby każdy miał świadomość w jakim celu dane informacje mogą być wykorzystywane. Dzięki statusom, każdy kto ma dostęp do platformy, widzi stopień zaawansowania i postępu pracy. Norma ISO wskazuje następujące statusy:
Kody statusów obowiązujące w procedurze nazewnictwa i numerowania dokumentów BIM zostały przedstawione w tabeli poniżej:
| Status | Opis | Rewizja | Dane graficzne | Dane niegraficzne | Dokument | Komentarz |
| Przygotowanie (work in Progres (WIP) | ||||||
| S0 | Dokument w toku opracowania. | P.0n.0n | + | + | + | Informacja niezweryfikowana. Ograniczona możliwość użytkowania. |
| Współdzielone (shared) | ||||||
| S1 | Plik nadaje się do koordynacji wewnętrznej. | P.0n | + | – | – | Jest udostępniony i używany przez inne dyscypliny jako tło dla ich informacji. |
| S2 | Odpowiedni do informowania | P.0n | – | + | + | Plik nadający się do koordynacji zewnętrznej z innymi w ramach jednego projektu. |
| S3 | Odpowiedni do przeglądu i komentowania | P.0n | +/- | + | + | Plik nadający się do skomentowania między zespołami. |
| S4 | Odpowiedni do zatwierdzenia etapu | P.0n | – | – | + | Plik odpowiedni do uzyskania wymagań zewnętrznych z Interesariuszami lub jako załącznik do wystąpień o uzyskanie wymagań, opinii, uzgodnień zewnętrznych. |
| S5 | Dokument wycofany | P.0n | – | |||
| S6 | Odpowiedni do zatwierdzenia modelu PIM | P.0n | – | – | + | – |
| S7 | Odpowiedni do zatwierdzenia modelu AIM | P.0n | – | – | + | – |
| Z WIP do opublikowanych (nieautoryzowane, pozaumowne) | ||||||
| D1 | Odpowiednie do szacowania kosztów | P.0n.0n | + | + | + | – |
| D2 | Odpowiedni do przetargu | P.0n.0n | – | + | + | – |
| D3 | Odpowiedni dla wykonawcy | P.0n.0n | + | + | + | – |
| D4 | Odpowiedni dla producentów | P.0n.0n | – | + | + | – |
| Dokumenty opublikowane (wynikające z umowy) | ||||||
| A1, A2, An | Zatwierdzone i zaakceptowane jako zakończony etap | C.0n | + | + | + | |
| B1, B2, Bn | Częściowo podpisane: z drobnymi uwagami Klienta. | P.0n.0n | + | + | + | Drobne uwagi powinny być oznaczone przez wstawienie „chmurki” i oświadczenia „w zawieszeniu” do czasu komentarza zostanie rozwiązany, a następnie ponownie przesłany do pełnego autoryzacja. |
| Opublikowano do akceptacji modelu AIM | ||||||
| CR | Jako dokumentacja Dokumentacji Budowlanej, PDF, modele itp | C.0n | + | + | + | |
| Archiwizacja | ||||||
| W | Wycofany | W.on | + | + | + | |
OPISYWANIE REWIZJI I WERSJI REWIZJI
Rewizje to nic innego jak kontrola wersji projektu. Nie wiem, czy uda się znaleźć osobę która nigdy nie nadpisała przypadkiem pliku lub nie mogła wrócić do koncepcji sprzed 2 dni. Myślę, że każdy z nas zna ten ból i żal, pomimo świadomości „zasadności” wykonywania rewizji. Nawet jeśli nie pracujesz na projektach BIMowych, dobrze mieć wyrobioną zasadę „zapisywania jako” z codzienną zmianą nazwy pliku np. daty powstawania. Wtedy po paru dniach możesz odtworzyć poprzedni dokument i sprawdzić zmiany lub wrócić do 1 wersji ułożenia płytek.
2Informacje o rewizji są kodowane w formie alfanumerycznej. ISO 19650 proponuje następujące rozwiązanie:
gdzie:
P: oznacza informację nie kontraktową (Preliminary), w trakcie przygotowania. W momencie opublikowania, kod zmienia się na informację kontraktową (Contractual)
: numer rewizji, które zostały udostępnione i inne zespoły mają do niej wgląd; dwu znakowy numeryczny kod
: numer wersji rewizji; zmiany wprowadzonej w pliku lokalnie; tylko jeden zespół widzi te wersje; wersja pliku jest każdorazowo podwyższana o 1; każda zmiana wersji jest zapisywana w archiwum
Ilustracja od National Annex approach
Oczywiście nie są to jedyne słuszne rozwiązania. Dużo zależy także od używanego programu – jedne używają tylko daty jako metadanej rewizji, a inne numerację liczbową. Tutaj znowu najważniejszy jest proces i uzgodnienie wspólnej formy na początku projektu.
Proces numeracji rewizji jest przedstawiony na poniższej grafice. Zbiór informacji w stanie “Work In Progres” zmienia numer rewizji ostatniej cyfry tak długo jak pozostaje wewnątrz jednego zespołu. Następnie, gdy zbiór zostaje zaakceptowany trafia do stanu “Shared” i zmienia numer rewizji na P.02.01. Jeśli plik wraca do stanu “Work In Progress” rewizje zmieniają numery na P.02.02, P02.03 itd. Gdy informacja zostanie zaakceptowana i trafi do stanu “Published” otrzymuje ona oznaczenie C.01.
Grafika dzięki uprzejmości John Ford oraz UK BIM Framework stworzony przez: the UK BIM Alliance, CDBB i BSI.
OBRÓT DOKUMENTÓW W ŚRODOWISKU CDE
Uwzględniając wszystkie oznaczenia o których dziś już czytałeś, warto wspomnieć również o przepływ pracy CDE. Jest to możliwe dzięki umożliwieniu dostępu do informacji podmiotom, którym dostęp ten jest niezbędny, aby realizować postawione wymagania informacyjne.
W procesie realizowanym zgodnie z ISO 19650 stosowanie CDE umożliwia opracowanie federacyjnego modelu informacyjnego.
Praca w toku (ang. Work in progres)
To obszar działalności zespołu projektowego. Zbiór informacji nie powinny być widoczne ani dostępne dla innych zespołów. Zespół generuje informację na pliku, który jest trzymany na serwerze firmowych albo wewnętrzny CDE.
Sprawdzenie / kontrola (ang. Check/Review/approve)
Każdy zespół zadaniowy weryfikuje wytworzone informacje porównując je z planem dostarczenia informacji oraz standardami informacyjnymi projektu. Dokumenty są sprawdzane pod kątem zgodności z przyjętymi dla projektu metodami i procedurami tworzenia informacji m.in.: z EIR, z poziomem zapotrzebowania na informacje. Tak sprawdzony dokument, oznaczany jest odpowiednim kodem zdatności i przekazywany jest do obszaru współdzielonego.
Współdzielony (ang. Shared)
W tym obszarze znajduje się cała dokumentacja, która służy do koordynacji oraz jako podkład do dalszej współpracy między zespołami. W obszarze tym znajdują się także informacje przeznaczone do autoryzacji (obszar taki zwany jest także „client shared”). Edycja modeli informacyjnych wymaga zwrócenia ich do obszaru „pracy w toku”.
Recenzja / autoryzacja (ang. review / authorize)
W tym stanie przejściowym porównuje się zawartości informacyjne z wymaganiami w zakresie koordynacji, kompletności i dokładności. Jeśli zbiór informacji spełnia wymagania, przenosi się go do stanu “Published”. Jeśli natomiast gdy posiada on braki odsyłany jest do stanu “Work In Progress” w celu poprawy przed wysłaniem do kolejnej koordynacji. Po zatwierdzeniu dokumentów, mogą one zostać wykorzystane do dalszego szczegółowego projektowania, do użytkowania przez wykonawcę lub do zarządzania obiektem.
Opublikowane (ang. Published)
Obszar opublikowane zawiera wyłącznie informacje poprawne i zatwierdzone w kontekście ich możliwości ich użycia, przez kolejnych uczestników procesu inwestycyjnego. Status ten powinny otrzymać wszystkie dane zawarte w PIM na zakończenie projektu oraz w AIM na etapie eksploatacji.
Archiwum (ang. Archive)
Obszar ten zwiera zapis historii rozwoju pliku. Może też posłużyć w rozwiązaniu sporów pomiędzy uczestnikami procesu.
Inżynier aplikacji BIM
Joanna Grafka
Uczestniczenie w szkoleniach jest doskonałym sposobem na zdobycie dodatkowych kwalifikacji, co niesie ze sobą szereg korzyści istotnych zarówno dla firmy jak i jej pracownika, dlatego zajrzyj już teraz do naszej oferty szkoleniowej i wybierz coś dla siebie!
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat innych metod pracy z BIM, zajrzyj na nasz kanał YouTube! W przypadku chęci skontaktowania się z nami, czy wyboru szkolenia dopasowanego do Twoich potrzeb, kliknij poniżej 🙂
Odwiedź nas też w innych miejscach! 🙂
